КӨЧӨ

Көчөмүн-көкүрөгү жаткан чаңдап,
Көөнүндө, тамырында заар заңдап.
Канатын, төш, таманын өпкүлөймүн,
Куш-иттин өтүп калган кудай жалгап.

Көчөмүн-шахта, аска жиреп барар,
Кыйыр-уч алыскы арал, планеталар.
Мейкинби, океанбы же уюлбу
Мен жеткен жерде сөзсүз тирүүлүк бар.

Көчөмүн-ыйман, ырыс, өмүр аккан,
Көк нары, арак алтын, ырыскы дан.
Кан менен тердин терең айырмасы,
Көрүнгөн каш-кабактын ортосунан.

Автоунаа, курт-кумурска, балыктардын,
Ашынган сүткор байдын, гарыптардын.
Жазылуу туз-насиби, маңдай шору-
Жарык, түн, булут, күүгүм, жамгыр, кармын.

Айнектей аруулукту сүйөт жаным,
Адилет сынса сыздап, күйөт жаным.
Ордолоп адыр-түзүн бүт дубандын,
Оролгон ай-ааламга ак жыланмын.

Абдилаат Дооров.

ТЕРМЕ

Добулбастай кагылып,
Дүңгүрөгөн бу дүйнө.
Үпүп куштун парындай,
Үлбүрөгөн бу дүйнө.
Дүмбүлүнөн сүтү агып
Дүйүм жемиш бу дүйнө.
Үлүл кабак, кут кучак,
Үйү бейиш бу дүйнө.
Атлес, шайы көйнөктүү,
Ажайып түр бу дүйнө.
Акыл топтоп ой айткан,
Машайыктуу бу дүйнө.
Маңдайынан нур тамган,
Маззаликтүү бу дүйнө,
Тамчысындай мүрөктүн,
Тазалыктуу бу дүйнө.
Башы таштан жаралган,
Балалыктуу бу дүйнө.
Асман, айдын, океан,
Аралыктуу бу дүйнө.
Төгөрөгү төп, түгөл,
Жагалданган бу дүйнө,
Төрт мезгилге айкашып,
Амалданган бу дүйнө.
Чалкыган суу, нур, аба,
Чайыныптыр бу дүйнө.
Чар тарапка керемет,
Жайылыптыр бу дүйнө.
Эрме чөлгө какшыган
Суу чыгарды бу дүйнө.
Этектей жердин дастинан
Чыр чыгарды бу дүйнө.
Убайымдан ырк таппай,
Уу чыгарды бу дүйнө.
Үстөгүнү ашырып,
Пул чыгарды бу дүйнө.
Кара сандык алтын, зер,
Казыналуу бу дүйнө.
Карысы да, жащы да,
Ашыналуу бу дүйнө.
Талаа-түздү мойсогон
Ташы-малдуу бу дүйнө.
Шамал менен жарышып,
Шашып барат бу дүйнө.
Арманыны ар кимге
Айтып барат бу дүйнө.
Байбазары акырлап,
Кайтып барат бу дүйнө.
Жолборс, кузгун, лаачини,
Торго түштү бу дүйнө.
Көкүрөктө көк түтүн,
Көйгө түштү бу дүйнө.
Жашыл жайлоо жакадан
Чөлгө түштү бу дүйнө.
Жоомарттыгы ченде жок,
Той жасашты бу дүйнө.
Планеттер аралык,
Жол жасашты бу дүйнө.
Өзүнө-өзү кыямат,
Шор жасашты бу дүйнө.

© Абдилаат Дооров.
Май, 2022

Прага

Парасатым жетпеди, башым туман,

Пароходуң жөндөдү кайсыл уста?

Пай ташыңды кынады кай акылман?

Кыз кезиң биле албадым ойлоп, болжоп...

Кыйласын кылымдардын бөпөлөдүң.

Кыпкызыл көйнөгүңө ороп, ойноп.

Жапайы дайраң мисал актың-таштың,

Гүрү-гүү, оргу-баргы оомат жалгап,

Гүрүчүндөй кайнадың Ак-Турпактын.

Жакаң кундуз. Жер чийген чачың жазып,

Жагалданып жароокер өстүң назик.

Жамалыңа нур чачып Алтын казык.

Ак кушуна байланган кат сөз курап,

Алыстан океандар колуң сурайт.

Ат чапсаң айга жетчү жолуң турат.

Абдилаат Дооров,

Июнь, 2022

Прага.

https://www.youtube.com/watch?v=Pds_-hHaDTM 

Акын Курбаналы Сабыровго

 

Козу-Баглан бүгүн не ыйлап агат,

чопколонуп түтөгөн, киргилденген.

Көкүрөгүн ташка уруп туталанат

көңүл эзген кайгысын ким билди экен?...

Өйүп күйүт, үшкүрүк өзөгүндө

өрүкзарлар сумсаят жалбырактуу.

Кум ойноптур нур булак көздөрүндө

дайра байкуш ичинен онтойт дарттуу.

Өзөндөгү дайрадан баштап баарын,

өрүкзарды аралап өскөн акын.

Өлкөсүнөн тоодактай учту беймаал –

өмүркана аталган жарыктыктын.

Кырк экинчи жылында төрөп койгон.

Кыйын кезде...

Орокто байкуш эне.

Мөлтүрөгөн туптунук дил, ышкылуу

мөөр басылган тилине перзент эле.

Козу-Баглан муңканып, өксүп ыйлайт,

тунук тулку карарып, киргилденген.

Көкүрөгүн ташка уруп туталанат,

көңүл эзген кайгысын сезсең эгер!...

ЖОЛОНГО

Отту сүйүп, кыз сүйгөн акындыгың,

Опол тоодой көрүнгөн баатырдыгың.

Эл эсинде. Эзелим эстен чыкпас

чоң-кичүүгө, жат-өзгө жакындыгың.

Аястандан аянбай жазганың бар,

алхимиктер тарыхын казганың бар.

Дүйнөлүк сөз артынан сая түшүп,

дирилдеген дарактай азганың бар.

Дүңгүрөтүп ыр окуп кечелерде

дүркүрөтүп кол чабуу угуучусуң.

Ош четине түптөлүп орноп калган –

так Сулайман сыңары туруучусуң.

Картинаны кадалып карар элең,

каректериң жалжылдап, артып сугуң.

Жамалы өрт гүлгө окшоп кетер элең,

жакасына тагылган жаш сулуунун.

Табылдынын, Сагындын укканда ырын

тамшанганың көргөнмүн сүйүнүчтөн.

Нардай бийик жол ачтың келечекке

лаззат алып керемет улуу күчтөн.

Сабың башат. Поэмаң чалкар мухит,

сабалады оболой жайып канат.

Кемтемеңди биз сенин толтуралбай

келатабыз шол күндөн канча талант.

“Миң тамыр” ырлар жыйнагынан. 

Бишкек, 1998-ж.

Бүгүн мен тиктим көчөт

...Бүгүн мен тиктим көчөт,
мойнума түштү милдет.
Арык казып, суу коюу,
олтурбай
күндү күн деп, түндү түн деп.

...Бүгүн мен өмүрлүк жар,
жөнөкөй кызга тоолук.
Балбылдайт көздөрүбүз,
бакыттын кушу конуп!

...Бүгүн мен болдум ата,
болдум жар жана багбан.
Турмушка кирип келдим:
уялчаак балалыктын
ыпысык кучагынан!

Турпатында жайнап сулуулук

Турпатында жайнап сулуулук
турат бир кыз, өтөт көчөдөн.
Айтам менен келем айталбай
бир сөзүмдү көңүл күсөгөн.

Акыр не жооп түшөр болду экен,
айды бүктөп сунган катыма?